MOTOR BAKIMI

MOTOR
VosVos motor ünitesinin temelini hafif metal alaşımdan mamül ve dikey durumda birbirine geçen iki parçalı motor bloku oluşturmakta yağ karteri de blokla birlikte dökülmüş durumdadır. Dört yatay hassas silindir ikili olmak üzere her iki yana yerleştirilmiştir, her iki silindir için ortak bir silindir kafası mevcuttur. Bu yekpare dörtlü düzenek etkin bir motor oluşturmakta kısa, sağlam bir krank milini çevirmektedir. Metal boru başlıkları silindirleri örtmekte ve kayış çevirmeli fanın ürettiği serin havayı içeriye yönlendirmektedir.

Motor, vites kutusuna civata-somunla bağlanmış olup arka bağlantısı yoktur. Vites kutusu ve diferansiyel tek bir yuva içinde olup iki tane mil aracılığı ile hareketi arka tekerleklere aktarır.

RODAJ Araçlar ilk kilometrelerde motora çokfazla yüklenilmeden, motor devri çok fazla arttırılmadan kullanılmalı ve ilk 1500. kilometrede, aracın servise sokularak, motor içindeki madeni parçaların temizlenmesi için yağ değiştirilmeli, süpap ayarları kontrol edilmeli, yürüyen aksamdaki parçaların uyum sağlama sürecindeki gevşemeleri kontrol için gözden geçirilmeli özellikle fren sistemi dikkatle incelenmelidir, tabii günümüzde 0 kilometre VosVos bulamayacağımız için sadece Motor için önerilerde bulunmak istiyorum, Motor yağının ilk 1500 kilometre de değiştirilmesi aracın motor ömrü bakımından çok önemli olamaktadır, aracın motoru rektifiye (yeniden yapılma) den çıktıktan sonra yatak ve pistonların birbirine adapte olabilmeleri, motorun içindeki oynak parçaların motor gövdesine tam adaptasyonu için kesinlikle devirli kullanılmamalıdır, aksi taktirde yatak sarma denilen ve size madi olarak büyük külfetler çıkartacak bir olayla karşılaşabilirsiniz.

MOTOR BAKIMI
Yeni model arabalar arabalar elektronik bilgisayarlı muayeneye olanak sağlayacak bir sisteme bağlantı sağlayacak prizle donatılmışlardır, Bu servis prizi bazı VosVos modellerinde de bulunmakta ama Türkiye’de bu priz sistemini kullanacak VosVos servisi bulunmamaktadır.Motor yağı hiçbir zaman kaydırıcılık özelliğini kaybetmez. Ancak motor’un içinde sıkışma sonucunda oluşan su, karbon ve asit bu yağ tarafından tutlduğu için bu zararlı maddelerden motoru temizlemek amacıyla değiştirilmelidir, Soğuk havalarda veya motor rolantide çalışırken yağ içindeki bu zararlı maddeleri kaynatacak kadar ısınmaz bu maddeler yağın içinde sıcak havada ve uzun yolculuklarda birikmelerden daha fazla birikir. Eğer araba şehir içinde ve kışın kullanılıyorsa bu koşullarda yağın, bu karışımı en azda tutabilmesi için normal değişim sürecinden daha kısa periotlarda değiştirilmesi gerekir.Yağ değişimi motor ısınmışken yapılmalıdır, bu yöntem motorun yağı ısıtması ve akıcılığını arttırması ardından yağ tahliye vidası açılarak tüm yağın akmasını sağlayacaktır. Aksi taktirde motor içindeki tüm yağ motor’un soğuk olmasından dolayı tam olarak boşalmayacak, yağ içindeki yabancı maddeler motorun iç çepherine yapışarak yağ değiştirmeyi anlamsız kılacaktır. Yağ değişimi sırasında yukarıdaki şartlara uyulduğu taktirde yağ oldukça ısınmış olacak ve dikkatli olunmazsa haşlanmanıza sebebiyet verecektir.

VosVos’un yağ hacmi 2.750 lt dir, kalan yağ ise yağ filtresi olan modellerde filtreye konulmalıdır, araca asla normal seviyesinden fazla yağ konulmamalıdır, genelde yağın ömrü rengine bakılarak anlaşılır gibi yanlış ve yaygın bir ifade bulunmaktadır, yağ motora konulduktan kısa bir süre sonra metalle temasından etkilenerek zaten kararacaktır, bu da yağın kararmasıyla ömrünü doldurmuş olduğu anlamına gelmez.

Tavsiye : Motorunuzda yüksek devirlerde bile incelmeyen ve aracın performansında da etkili olan Tam sentetik yağ kullanın, tam sentetik yağlar diğer yağlar gibi 3000 km de bir değiştirilmeyi gerektirmez, zaten ben normal yağların bile 3000 km de bir değiştirilmesine karşıyım, tam sentetik yağı şehir içi kullanımlarda en az 10000 km kullanıyorum, şehir içinde ise en az 8000 km bu yağı değiştirmiyorum, buna ek olarak yağı değiştirdiğim zaman yağ filtresini de temizletmeyi ihmal etmiyorum. (Geçenlerde tam sentetik yağların fazla ısındığını ve VosVos motorunun bu tür yağları istenilen seviyede soğutmadığını öğrendim, aracınızdaki soğutma sistemi standart ise tam sentetik yağ yerine normal 20/50 veya yüksek devir için 15/50 yağ kullanmanızı ve normal periyodik yağ değişim takvimine uymanızı öneririm.

ELEKTRiK, ATEşLEME, YAKIT SiSTEMi
ELEKTRiK SiSTEMi
Kontrole aküyle başlanmalı, tipine göre su oranı kontrol edilmeli ve akü başları tel fırçayla zımparalanıp oksitlenmeyi önlemek amacı ile Vazelin yağı ile kaplanmalıdır. Akü bağlantıları da sıkı olmalı akü sürüş sırasında hoplayıp zıplamamalıdır. Ardından aracın tüm ışıklı sistemi yakılıp kontrol edilmeli patlak olan ampuller yenisi ile değiştirilmelidir. Farlar üzerinde ayar kontrolü teknik bir serviste yaptırılmalı bozuk far ayarı ile gece yola asla çıkılmamalıdır, Sigorta panosundaki sigortaların kontrolü yapılmalı, sigortalar üzerinde kararma tespit edilmişse hemen değiştirilmeli, bununla da kalınmayıp herzaman için alet kutunuzda ikişer adet yedek sigorta bulundurmayı ihmal etmemelisiniz. Hiçbir zaman için aracın sisteminin kaldıramayacağı yükteki eklentiler koruma sistemi olmadan araca bağlanmamalıdır.

ATEşLEME SiSTEMi BAKIMI
Ateşleme Sistemi temizliği yapılırken Distribütör kapağı ve endüksiyon bobininin üzeri temiz bir üstüpü ile silinmeli ve ardından distribütör kapağı yanındaki iki askıdan tornavida yardımıyla açılarak buji kablolarına dikkat edilerek yuvasından ayırılmalıdır, ardından tevzi makarası çevirerek yerinden çıkartılır, Distribütör tevzi makarasının altındaki ufak bölmeden gres ya da normal yağ ile çok az yağlanır, Platin kontrolü yapıldıktan sonra temizlenir ya da yeni bir paltin ile değiştirilir, bu noktada platin açıklığı iki jilet kalınlığı olmalıdır, Distribütör yine açıldığı gibi kapatılır.şimdi buji, buji kabloları, ve Endüksiyon bobini temizliğini yapacağız. ilk olarak tüm kabloları dikkatli bir şekilde işaretleyerek ilerideki yanlışları önlemek gerekir, Buji kabloları buji başlarından, Endüksiyon Bobininden ve Distribütörden çıkartılır, kablo uçlarındaki oksitlenmeler, kimyasal bir yöntemle ya da ince zımpara ile alındıktan sonra kullanmayı biliyorsanız bir multimetre yardımıyla ölçülür, eğer multimetre kullanmayı bilmiyorsanız kabloların akım geçirip geçirmediğinden emin olmalısınız. Bununla birlikte Bujiler uygun bir anahtar yardımıyla yuvalarından sökülmeli, ateşleme yapan uç kısımlar ince tel bir fırçayla temizlenmelidir, yine buji üzerindeki seramik katmanın üzerinde çatlama olmadından emin olunmalıdır, Aşırı yanmış elektrodlu ve seramik gövdesinde çatlama olmuş Bujiler atılmalı ve kesinlikle kullanılmamalıdır. Bujiler gerekli temizlik ve kontrol yapıldıktan sonra diş kaptırılmamaya dikkat edilerek yerlerine takılmalı ve işaretlenmiş kablolar dikkatle yerlerine takılmalıdır…

Tavsiye : Tek tırnaklı buji yerine iki veya üç tırnaklı buji kullanımı ateşleme sistemine yardımcı olacağından yakıt-performans oranında iyileşme sağlayacaktır, ama unutulmamalıdır ki, yakıt-performans arttırımı sürecinde Bujiler çok küçük bir parçadır ve bu ortalamayı arttırmak için daha bir çok parçanın gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Elektronik ateşleme sistemi oldukça yararlı bir yöntemdir, aracınıza uygulayacağınız bu sistemin maliyeti 100-150 mark civarındadır ve bu parça takıldıktan sonra platin temizleme işleminden kurtulmuş olursunuz, ayrıntılı bilgiyi http://airblower.8m.com adresinde bulabilirsiniz.

YAKIT SiSTEMi
Motor çalıştırılır ve motor sıcakken dikkatli bir şekilde dinlenir, motor çalışırken tek düze bir eksoz vurması sesi gelmeli ve motor’un araç gövdesine oturduğu kulakcıklardan sallanmaması gerekir. Yakıt Pompası filtresi de temizlenmeli ve benzin akışı kesilmelidir, Yakıt pompasının içindeki filtre çıkartılır benzinle temizlenir ve hava ile kurutulur eğer yıpranmışsa yenisi ile değiştirilmelidir. Ardından benzin akışını sağlayan hortum kontrolü yapılarak yerine takılmalı ve motor çalıştırılarak benzin kaçağı olup olmadığı kontrol edilmelidir.

FAN KAYIşI VE HAVA FiLTRESi
FAN KAYIşI KONTROLü
Kayışın ortasına baş parmak ile sıkı bir baskı uygulanıp kayışın 1 – 1.5 cm esnek olduğu görülmelidir. Kayışın kenarlarından tüylenip tüylenmediği kontrol edilmeli, tüylenme varsa acilen değiştirilmelidir.

FAN KAYIşI DEğişTiRiLMESi
Jeneratör kasnağı önde ve arkada olmak üzere iki parçalıdır, arasında kaskı denilen pullar vardır, bu kısımda daha az kaskı kullanılırsa kayışın sıkılığı artar, tersi de kayışın gevşekliğini sağlar, Yedek kaskılar tutucu sonunun arkasında bulunur, Kayış değiştirilirken bütün kaskılar iki yarım arasına alınmalıdır, ancak yeni kayış hemen uzayacağından ilk 1000 km den sonra sıkılığı kontrol edilmelidir, her zaman araçta yeni bir kayış bulundurulması gerekmektedir.

HAVA FiLTRESi BAKIMI
Hava filtresi normal olarak 5000 km de bir temizlenmelidir, ancak aracınızı tozlu ve topraklı bir yolda kullanıyorsanız bu süre 3000 km ye kadar inebilir, ilk olarak filtre temizliğine hava girişi üzerindeki kelebeğin kotrolü yapılarak başlanır, bu kelebekler manuel ve termostatlı olarak farklı modellere göre özellik gösterirler, üok eski modellerde hava filtresi olmayıp direk giriş vardır, yine de böyle bir aracınız varsa mutlaka uygun bir hava filtresi bulup takmanızı öneririm. Yağ filtresi yerinden çıkartılırken hortum bağlantıları sökülmeli, filtre yağlı model ise fazla sağa sola yatırmadan yerinden çıkartılmalı iç kısmı benzin ile temizlenmeli 250 gr yağ konulmalı ve dikkatli bir şekilde yerine takılmalıdır, eğer filtreniz kağıt modelli filtre ise Filtre hava pompasıyla temizlenir filtrenin oturduğu alan nemli bir bezle temizlenerek uygun bir şekilde yerine takılmalıdır…

LASTiKLER VE FREN SiSTEMi
LASTiKLER
Lastikler iyice kontrol edilmeli ve ne çeşit bir aşınma olduğu anlaşılmalıdır, eğer aşınmalar farklı lastiklerde farklı bölgelerde ise aracın ön takımı ayarlatılmalıdır, bu ayarda sanırım kamber kaster açı kontrolü ve ayarı ile yapılır. Lastikler haftalık kontrollerle basınç kontrollerinden geçirilmeli aşırı şişkin veya inik lastiklerin hem yol tutuşunda bozulmalara hemde yakıt sarfiyatı artışında önemli olduğu unutulmamalıdır.

Tavsiye : Yolarda birçok VosVos’un üzerinde farklı ebatlarda jant ve lastikler kullanılmakta, yalnız çok önemli bir konuya burada değinmek istiyorum, Jant ve Lastik seçimi yapılırken araca yakışanı seçmek tabii ki çok büyük önem taşımaktadır, yalnız unutulmamalıdır ki, aşırılara kaçan seçimler motor ve şase üzerinde olumsuz etkilere yol açacaktır. Araç yüksek hızlarda normal lastik ve jantlarda yol üzerinde durmakta zorluk çekiyorsa 14 inch’ten daha ufak olamamak şartıyla bir jant değişimi mümkündür, ama burada da çok önemli bir nokta da 14 inch jantların kalkışta avantaj ve yüksek hızlarda dezavantaj oluşturacağını unutmayın, yine lastik seçiminde çok geniş yanaklı lastikler aracın zemine sürtünme payını arttırarak yakıt sarfiyatını arttırır ama aracın yol yüzeyine daha sağlam tutunmasını sağlayacaktır. lastik seçimi konusunda da önemli gördüğüm konulardan biri de Lastik yanağının çok ince olmaması ve genişliğin çok fazla olamamasıdır. Benim önereceğim oranlar maksimum 185 – 75 – 15/14 ebatlarıdır. Motorunuz 1600 cc den büyükse, modifikasyona uğramışsa 200 – 75 – 15/14 ebatlarına kadar çıkabilir, Lastik yanak kalınlığının çok ince olması amortisörlere binen yükün daha fazla olması anlamına gelir ve süspansiyonun ömrünü daha çabuk azalmasını sağlar.

FREN SiSTEMi
Yol boşken yapacağınız sıkı bir fren aracın sağa ya da sola sapıp sapmadığı konusunda bir bilgi edinmenizi sağlayacaktır, Pedal boşluğunun fazla olmaması ve frenlerin çok sert olmaması gerekmektedir. Ayrıca el freni araç yokuş aşağı ve yukarı bırakılarak kontrol edilir, emin olmak için birinci vitese takılıp ufak bir kalkış hareketi uygulanarak aracın yerinde zıplaması sağlam bir el freni için yeterli ölçüdür. Aracta disk fren sistemi varsa ayarlanmasına gerek yoktur, yalnız periodik zamanlarda disklerin et kalınlığı kontrol edilmeli ve disk pastalarının yıpranıp yıpranmadığına dikkat edilmelidir. Tüm bunlara ek olarak Fren hidroliğinin kontrolü ve bu hidroliği taşıyan hortumların kontrolü de çok önemlidir. Fren hidroliği bitkisel bir maddedir ve 6 ayda bir kontrol edilip akıcılığının kaybolmadığından emin olunmalıdır. Eğer frenlerde normal olmayan bir sağa ya da sola çekme, fren sisteminde hissedilen bir zıplama varsa Fren merkezinin temizliği yapılmalı disk fren olmayan sistemlerde Fren papuçlarının kontrolü aksatılmamalıdır.[b]GAZ TELi VE DEBRiYAJ TELi DEğişiMi
GAZ TELi DEğişiMi
Aslında buraya yazmak aklımın ucundan bile geçmezdi ama geçenlerde yaşadığım komik bir olaydan sonra bunları yazmak derler ya farz oldu… Yaklaşık 80 km ile sağ şeritten yol alıyordum ve birden bire ayağımın altındaki gaz pedalı dibe yapışıverdi, motor rölantiya geçerek normal çalışmasını sürdürüyordu, böyle bir durumda telaşlanılmadan soğuk kanlılıkla sağa çekilmeli ve ellerinizin kirlenmesini göze almalısınız. Aşağıdaki bilgiler yanınızda yedek bir gaz teli olduğu varsayılarak anlatılmıştır.ilk önce motor kapağı açılır ve gaz telinin gaz valfindeki vidaları gevşetilerek kopmuş olan gaz teli çekilerek çıkartılır, ardından pedalın arka kısmındaki yuva temizlenir, burada önemli olan gaz telini doğru olarak gaz pedalının arkasına takmak değildir, zira gaz telini doğru olarak takmak için pedal takımını sökmek gerekmektedir, pedal takımını sökmeyi göz önüne alamıyorsanız gaz telinin kıvrık ucunu ters olarak takarak tamircinize kadar gidebilecek doğruya çok yakın bir düzenek kurabilirsiniz. gaz telini gaz pedalının yanındaki ufak borudan arkada doğru salın, motor kısmından çıkması gerekir, eğer motor kısmından çıktığını göremiyorsanız büyük ihtimalle davlumbazın arkasındaki boşluktan çıkmış demektir, bu durumu düzeltin ve gaz telini eskisi gibi yerine takıp vidayı sıkın, burada bize gerekli olan aracın gaz pedalına basıldığı zaman motorun hareket etmesini sağlamış olmasıdır, detaylı düzeltme tamircinizde yapılacaktır, eğer yanınızda gaz teli yoksa ki bu da başıma geldi motorun üzerindeki jikleyi en yüksek konuma getirerek debriyaj kullanımıyla aracın yol almasını sağlamaktır, unutmayın ki bu sistem deneyimli sürücüler tarafından uygulanılmalıdır, yine denediğim bir yöntem olan iple gaz vermeyi anlatacağım ama bu biriz daha fazla dikkat gerektirmektedir, gaz valfine bağladığım bir ipi motor kapağındaki boşluktan çıkartıp sürücü camından elimle tutuyordum, gaz verilmesi gerektiği yerlerde bu ipi çekerek motorun devrini arttırıp tamirhaneye kadar gitmeyi başardım.

DEBRiYAJ TELi DEğişiMi
Böyle bir durumda sizin yapabileceğiniz pek birşey yok sadece yapabilirseniz benim yaptığım gibi gözünüzü karartıp aşağıdaki sistemle tamircinize kadar gidebilirsiniz, ama lütfen böyle bir problemde bu sistem kullanılır diye bir şey anlamayın. Yine tüm aksiliklerin başıma gelmesi gibi bir günümde şehir içinde debriyaj telim koptu, ama bunun öyle iple ya da kibrit kutusuyla kurtarılamayacak bir durum olduğunu bildiğimden dolayı, motoru araç 1. Vitesteyken çalıştırdım, araç biraz sert kalksa da VosVos motor ve sanzumanının da ne kadar esnek olduğunu o gün bana ispatlayacaktı, kalkıştan sonra vitesi ikinci vitese doğru yavaş yavaş esneterek ikinci vitese geçmesini sağladım, derken üç ve dört geldi, 30 yıllık manuel şanzumanlı aracım sanki bir otomatik vites edasıyla çalışıyor, vites geçirmelerinde hiçbir problem yaşamıyordum, yalnız ışıklarda veya başka bir nedenle durmam gerekirse aracın motorunu durdurarak aracı durduruyordum. Yine servis yolları bana görünmüştü, 10 dakikada takılan bir tel aracı eski durumuna döndürmüştü.

şANZUMAN VE KAPORTA BAKIMI
şANZUMAN BAKIMI
şanzuman yağı kontrolü her yağ değişiminde yapılmalı eksik olduğu anlaşıldığı zaman tamamlanması VosVos’un olmazsa olmazlarındandır. şanzuman kontrolü biraz zor olduğu için VosVos servislerinden birinde yapılmalıdır, genel olarak şanzumanın yağ tapası açılır, parmak yordamıyla yağın seviyesi kontrol edilir ve eksikse tamamlanır, yağın fazla konulması durumunda tapa açık bırakılarak fazla yağın akması sağlanır.Vites kolu konusunda ufak bir uyarıyı burada yapmayı uygun gördüm; 1995 yılında başıma gelen bu olayı sizlerle paylaşmak istiyorum, VosVos’umun Vites kolu ufak tefek kasislerde ve ani gaza basışlarda kendiliğinden boş vitese kaçıyordu, teknik servis bunun şanzuman ağrızası olduğunu şanzumanı indirmeleri gerektiğini söyledi, halbuki Acenta’dan aldığım ‘Deve Boynu’ denilen ufak bir fiber parçayı vites kolunun altındaki iki vidayı sökerek ve vites kolunu çıkartarak sürekli vites değiştirilmekten aşınmış ve parçalanmış olan aynı tipteki parçayla değiştirmemle bu arıza son buldu, eğer aracınızın Vites kolunda buna benzer bir problemle karşılaşıyorsanız, ilk önce bahsettiğim bu bölümü kontrol edin, ardından bir teknik servise başvurun…Belki de Milyonlarca lira harcamak yerine ufak tefek harcamalarla bu problemi ortadan kaldırabilirsiniz.

KAPORTA
Bakımlarda en fazla mekanik sisteme zaman ayrıldığı için kaporta ihmal edilir, ancak motor kadar önemli olan kaporta ihmal edilmemelidir, Kaporta’nın üzerindeki zift ve yağ gibi lekeler benzinle temizlenir ve ardından aracın boyası üzerindeki ufak çizikler pasta ile yuvarlak bir şekilde ovulduktan sonra cila ile parlatılmalıdır. Kapı menteşe bağlantıları sık sık yağlanmalı ve sıkışma olup olmadığı kontrol edilmelidir, eğer ufak tefek bir sıkışma hissediliyorsa kapı bir süre açıp kapatılarak sıkışma ortadan kaldırılır, ancak kapı yukarı aşağı doğru oynatıldığında bir boşluk hissediliyorsa menteşe milleri değiştirilir.Kapı, kaput ve motor kapağı çevresindeki plastik malzeme gliserin veya vazelinle ovulup bu parçaların kuruması ve çatlaması engellenebilir. Araç altındaki dökülmüş ziftler kontrol edilip, eğer bir ziftleme yapılamayacak durumdaysa silikonla dökülmüş ziftler desteklenmelidir, çamurluk ve bunun gibi bağlantı noktaları kontrol edilip bir bozulma olup olmadığı da kontrol listemizde yer almak zorundadır. Aracın altı her kış bitiminde yıkanmalı ve aracın altındaki çamurlar akıtılmalıdır. Aracın altı olduğu kadar içi de çok önemlidir, iç kısım alt yıkandıktan sonra bile kuru olmalı, içeriye su sızması varsa kaportacıda kontrol edilip gerekli yerler onartılmalıdır.

BAKIM TAKViMi
HAFTALIK BAKIM

Lastik Kontrolü
Silecek Suyu Kontrolü
Sinyal ve Farların KontrolüAYLIK BAKIM
(Haftalık Bakım Kontrolüne ek olarak)
Frenler ve Fren Hidroliği Kontrolü
Distribütör ve Platin Kontrolü
Yağ Seviyesi Kontrolü
Akü Kontrolü

ALTI AYLIK BAKIM
(Aylık Bakım Kontrolüne ek olarak)
Kayış Kontrolü
Silecek Silgilerinin Kontrolü
şanzuman Yağı Kontrolü
Debriyaj Teli Kontrolü
Gaz Teli Kontrolü
Direksiyon Boşluğu Kontrolü
Baskı – Balata Kontrolü
Lastik Diş Kanlınlığı Kontrol